De Hanssens familie heeft geïnvesteerd in een installatie voor monomestvergisting, die momenteel meer energie produceert dan noodzakelijk is voor hun koeien en varkens. Landbouwer Bert Hanssens maakt grote stappen in het sluiten van de kringlopen binnen zijn boerderij. Sinds december 2020 is de monomestvergister operationeel, draaiende op de dikke mestfractie van zijn varkens en runderen. Dagelijks wordt de installatie voorzien van ongeveer 12 ton verse mest, met een gelijke verdeling tussen rund- en varkensmest. Hieruit genereert de vergister dagelijks 400 kubieke meter gas, voldoende voor de jaarlijkse productie van 250.000 kWh aan elektriciteit en 500.000 kW aan warmte.

De installatie, uitgerust met een warmtekrachtkoppeling (WKK), bevindt zich direct achter de stal van de koeien. Het vergistingsproces vindt plaats in een geïsoleerde tank van roestvrij staal, waarbinnen een kunststof mestzak zit. Deze tank is samengesteld uit prefab elementen en was binnen enkele dagen opgezet. De installatie bevat twee gasmotoren, generatoren, koolstoffilters, en andere technologieën om energie uit het gas te winnen, en is ondergebracht in een container van twintig voet.

De dikke mestfractie van de varkens wordt regelmatig uit de stal gehaald en bewaard in een kipper. In de ligboxenstal verzamelen twee robots de koeienmest. De dikke fractie van de varkensmest wordt aangevoerd met een mesttank. Deze varkensmest is eveneens dagvers en vrij van urine, dankzij het VeDoWS-systeem in de varkensstal dat urine van vaste mest scheidt via een giergoot en schraper. De verse mest van de vleesvarkens wordt samen met de koeienmest opgeslagen in een vooropslag, gelegen tussen de koeienstal en de vergister.

“Weeklijks inspecteer ik de container om te zien of alles in orde is en check ik het oliepeil van de motoren,”

Bijna twee jaar na de ingebruikname heeft de landbouwer veel ervaring opgedaan met het opwekken van energie uit mest. “Elke week controleer ik of alles er goed uitziet in de container en bekijk ik het oliepeil van de motoren. Om de 800 uur vervang ik de motorolie en de filters. Op andere dagen houd ik via mijn smartphone in de gaten hoe de vergister presteert.”

Gemiddeld rendement 92%

De biogasinstallatie realiseert een gemiddeld rendement van 92%, een resultaat dat sterk afhankelijk is van de continue toevoer van mest van een gelijkblijvende hoge kwaliteit, aldus de boer. Bovendien draagt het vergisten van verse mest significant bij aan de meerwaarde. Het biogaspotentieel van verse, dikke varkensmest kan tot 80 kubieke meter per ton bedragen, maar dit potentieel vermindert snel als de mest ouder wordt dan 72 uur. Dit is gebleken uit tests uitgevoerd door Biolectric, de fabrikant van de biogasinstallatie.

Compacte mestvergistingsinstallatie

De monomestvergister van de Hanssens familie kenmerkt zich door zijn compactheid. In een geïsoleerde behuizing bevinden zich twee motoren, elk met een capaciteit van 16,5 KW. Het merendeel van het geluid wordt veroorzaakt door ventilatoren die de overtollige warmte afvoeren. De vergisting vindt plaats in een hermetisch gesloten omgeving, waardoor er geen geuroverlast is. Deze technologie is vrij onopvallend aanwezig op het erf, voornamelijk doordat het dekzeil van de installatie lager is dan de nok van de stal voor de koeien.

De mest blijft dertig dagen in de vergister, waarna het digestaat wordt gescheiden. De vaste stof wordt gebruikt als bodembedekking in de ligboxen, een methode die volgens Hanssens veterinair veilig is. Dit proces wordt automatisch uitgevoerd met een boxenvuller.

Kwalitatief bedstrooisel

Het vaste deel van het digestaat zorgt voor een zacht, los bedstrooisel waarin de 120 melkkoeien comfortabel liggen. Elke ligbox krijgt dagelijks ongeveer tien kilo vers strooisel. Aanvankelijk is dit lichter van kleur dan de bestaande laag, maar na enkele uren verdwijnt dit kleurverschil.

De vloeibare fractie van het digestaat wordt opgeslagen en bevat per ton gemiddeld 4,1 kilo stikstof en 1,5 kilo fosfaat. Dit wordt gebruikt op het eigen land en verkocht aan lokale akkerbouwers en tuinders, dankzij een regeling voor mestafzet bij naburige boeren. Hanssens is tevreden over de bemestingswaarde van de vloeibare fractie: “De stikstof wordt snel opgenomen door de planten.”

Ammoniakreductie tot 60%

De thuisbasis van de Hanssens huisvest de koeien en zeugen, terwijl de vleesvarkens op een locatie vlakbij, voorheen een pluimveebedrijf, verblijven. Dit tweede bedrijf, gekocht en omgebouwd in 2011, maakt gebruik van het VeDoWS-systeem voor het scheiden van mest en urine, wat resulteert in een ammoniakreductie van 60%.

“De keuze voor dit systeem betekent dat je soms vuile handen krijgt,” legt Hanssens uit. Ondanks dat het systeem oorspronkelijk een prototype was, is hij tevreden over de werking: “Tijdens audits is de ammoniakconcentratie in de stallucht altijd lager dan de norm.”

Geruisloze mestverwijdering

Elk mestkanaal is uitgerust met een schraper die elke twee uur de vaste stof verzamelt voor afvoer. Voorheen werd de vaste mestfractie naar een industriële vergister gebracht, maar nu wordt het gebruikt in de eigen monomestvergister.

Jaarlijkse productie van 250.000 kWh elektriciteit

Jaarlijks produceert het bedrijf 250.000 kWh elektriciteit, veel meer dan nodig. De restwarmte wordt momenteel onderbenut, maar plannen bestaan om deze in te zetten voor verwarming van de biggenstal.

Toekomstvisie op ammoniakverwijdering

Hanssens overweegt het gebruik van een stripper voor het verwijderen van ammoniak uit de vloeibare mestfractie, wat bijdraagt aan een circulaire benadering en het sluiten van kringlopen.

“Ik geloof sterk in deze circulaire aanpak,” zegt Hanssens, wijzend op de belangrijke stappen die al gezet zijn om emissies te verminderen.

Verbeterend rendement

Met de huidige hoge energieprijzen en de goede afzetmogelijkheden voor bewerkte mest, zal de investering van ongeveer € 250.000, plus bijkomende kosten, sneller terugverdiend worden dan de aanvankelijk geschatte zeven jaar.